İxtisasın qısa təsviri  

  Marketinq – mübadilə fəaliyyətini həyata keçirmək üçün bazarda aparılan məqsədyönlü fəaliyyətdir. Mübadilə prosesini effektiv həyata keçirmək üçün istehlakçıların təlabatlarının müəyyən edilməsi bu təlabatlara uyğun məhsulların hazırlanması, məhsulların bazara çıxarılması, anbarlaşdırılması, daşınması, qiymətləndirilməsi, satışdan əvvəl və satışdan sonrakı xidmətin təşkili, reklam fəaliyyəti tələb olunur və bütün bunlar marketinq tərəfindən həyata keçirilməlidir.

Başqa sözlə, bu, buraxılan məhsulun satışı üçün əlverişli şərait yaratmaq, onun keyfiyyətini, çeşidini və istehsal həcmini istehlakçıların tələbatına uyğunlaşdırmaq məqsədi ilə bazar şəraitinin təhlili və proqnozlaşdırılmasıdır. Peşə iqtisadiyyat, psixologiya və sosial araşdırmalara maraq göstərənlər üçün uyğundur.

Peşənin tarixi 

  Marketinqin tarixi haqqında müxtəlif fikirlər dolaşır. Belə ki, kimi elm kimi onun sənayenin inkişafı ilə əlaqədar 1900 – cü ildən ərsəyə gəlməsini, kimi daha sonra və ya daha qədim olmasını iddia edir.

Marketinqə bir tam kimi yanaşaq və onun elmi ədəbiyyatda ilk dəfə hansı dövrlərdə mövcud olmasına nəzər salaq. Bir mənbəyə görə 1906 və 1911- ci illər arası bu məfhumun yaranmasını qeyd edirsə digər bir mənbə isə 1897- ci ildə Amerika İqtisadiyyat Assosiasiyasının jurnalında bu sözə rast gəlindiyini iddia edir (Bartels 1988, Brussiere 2000). Oxford İngilis dili lüğətində Marketinq sözünün yaranma tarixi 16-cı əsrə təsadüf edir (Dixon, 2002).

Marketinqin təhsil olaraq ilk dəfə tədrisi bir çoxlarının düşündüyü kimi heç də ABŞ-da olmayıb. Belə ki, Marketinqlə bağlı ilk kurslar Almaniyada XIX əsrin sonu XX əsrin əvvəllərindən vüsət almağa başlamışdır (Jones and Moniensen, 1990). O dövrdə bazar tendensiyaları xüsusidən ümumiyə doğru araşdırılır, müşahidələr və təcrübə əsasında qanunauyğunluqlar müəyyən edilirdi. Mənfi təsirlərdən qorunmaq üçün qanunvericilikdə dəyişikliklər edilir və bazar oyunçularına isə oyun qaydaları tədris edilirdi.Lakin günümüzə gəlib çatan Marketinqin ABŞ-da cilalanması və bir sistem halına salınması danılmaz fakt olaraq qalır.

Marketinqin tarixini araşdırmaq üçün onun inkişaf yolunu müəyyən tarixi dövrlərə bölmək olar. Bu dövrləri isə xüsusiliyinə görə aşağıdakı kimi adlandırmaq və araşdırmaq məqsədə uyğun olardı:

• →Qədim dövr, ibtidai təzahür formaları – Bu dövrdə bazar münasibətləri
• →Orta əsrlər, təkmilləşmə – İlkin kəşflərin bazar münasibətlərinə təsiri
• →XX ərsin əvvəlləri, elm və tətbiq – Marketinq Sənayenin inkişafı fonunda bazar münasibətlərini tənzimləyən vasitə kimi, elm və tətbiqlər
• →XX ərsin ortaları, texnoloji tərəqqi və sistemlilik dövrü (Kotler) – Texnoloji tərəqqinin Marketinqə təsiri, yeni vasitələrin meydana gəlməsi
• →Müasir dövr – Elektronlaşma

Bu ixtisas sahibi nə işlə məşğul olur? (iş öhdəlikləri) 

• →Şirkətin brendinqi;
• →Satışın stimullaşdırılması;
• →Müştərilər ilə  əlaqələrin qurulması;
• →İstehlakçı davranışlarının tədqiqi;
• →Şirkətin maliyyə gəlirlərinin artırılması üçün tədqiqat, təşviqat işlərinin aparılması;
• →Şirkətin strategiyası uyğun olaraq  marketinq analizlərinin, yəni təhlillərin aparılması;
• →Marketinq araşdırmaları- bazar, məhsul, qiymət və  rəqiblərin araşdırılması;
• →Şirkətdaxili şöbələrdən məlumat toplanması və ona uyğun olaraq strateji marketinq qərarları ilə bağlı təkliflərin irəli sürülməsi. Həmin məlumatlar əsasında marketinq kompaniyalarının yaradılması;
• →Müştəri bazasının artırılması;
• →Potensial istehlakçıların davranışlarını, rəqib təkliflərin xüsusiyyətlərini, zəif və güclü tərəflərini öyrənmək;
• →Rəqiblərə istiqamətlənmiş  strategiyaların hazırlanması;
• →Müştərilərlə əlaqələrin gücləndirilməsi, loyal (sadiq) müştərilərin artırılması üçün müxtəlif işlərin görülməsi;
• →Qiymət strategiyalarının hazırlanmasında iştirak;
• →Yeni mal və xidmətlərin istehsalı və həyata keçirilməsi üçün ideyaların hazırlanmasında iştirak;
• →Uyğun məhsul paylama kanallarının seçilməsi;
• →Məqsədli auditoriyanın şikayətləri və məhdudiyyətləri ilə işləmək, ortaya çıxan məlumatlar əsasında reklam kampaniyalarını tənzimləmək.

Harada bu ixtisasa sahiblənmək olar?

• →Azərbaycan Dövlət Aqrar Universiteti (Gəncə)
• →Azərbaycan Dövlət İqtisad Universiteti
• →Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universiteti
• →Azərbaycan Əmək və Sosial Münasibətlər Akademiyası
• →Azərbaycan Kooperasiya Universiteti
• →Azərbaycan Memarlıq və İnşaat Universiteti
• →Azərbaycan Turizm və Menecment Universiteti
• →Azərbaycan Texnologiya Universiteti (Gəncə)
• →Azərbaycan Universiteti
• →Bakı Avrasiya Universiteti
• →Bakı Biznes Universiteti
• →Gəncə Dövlət Universiteti
• →Xəzər Universiteti
• →Qərbi Kaspi Universiteti
• →Lənkəran Dövlət Universiteti
• →Mingəçevir Dövlət Universiteti
• →Odlar Yurdu Universiteti
• →Sumqayıt Dövlət Universiteti

Bu ixtisas üzrə harada çalışmaq olar?

  Bu sahə üzrə demək olar ki, əksər dövlət və özəl qurumlarda marketinqin seçilən spesifik istiqaməti üzrə müxtəlif vəzifələrdə çalışmaq olar. Bir neçə sahə qeyd edək:

• →Dövlət qurumları (nazirliklər, səfirliklər, icra hakimiyyətləri və s.)
• →Reklam agentlikləri
• →Digital marketinq agentlikləri
• →Konsaltinq şirkətləri
• →Araşdırma mərkəzləri və digər özəl qurumlarda Marketoloq, PR Meneceri, CRM mütəxəssisi, Qiymətləndirmə üzrə mütəxəssis və s. kimi vəzifələrdə çalışa bilərlər.

Bu ixtisas üzrə lazım olan bacarıqlar (kompetensiyalar) 

• →Yüksək təhliletmə bacarığı;
• →Kreativ düşüncə bacarığı (yaradıcılıq qabiliyyəti);
• →Tənqidi yanaşma bacarığı;
• →Vaxtın idarə edilməsi;
• →Ekonometrika və Statistika biliklərinin olması;
• →Proqram təminatı SBSS , Power Bi bilgiləri;
• →Dizayn proqramları ilə işləmə bacarığı;
• →MS Office proqramlarını xüsusən də, Excell proqramını yüksək səviyyədə bilmək;
• →Neyromarketinq biliklərinin olması;
• →Satış sahəsi üzrə biliklərin olması;
• → Komanda ilə işləmə bacarığı;
• →Analitik düşüncə bacarığı;
• →Dəqiqlik;
• →Məsuliyyət.

Bu sahənin gələcəyi

   İnsan amilinin böyük rol oynadığı digər sahələr kimi Marketinq ixtisasının da həm bu günü, həm də gələcəyi çox parlaqdır. Yüksək perspektivli ixtisasdır.

Əmək haqqı

  Bu sahədə çalışanların aylıq gəliri müxtəlif sahə və qurumlardan asılı olaraq 300 – 7000 AZN arasında dəyişir.